Çok acı bir gerçek ama oldukça saldırgan bir toplumda yaşıyoruz. Okulda çocuklar birbirlerini öldürüyorlar. Sokakta oynarken, yoldan geçenlerin serseri kurşunlarıyla vuruluyorlar. Ev içi şiddet ise artık çok tehlikeli düzeyde... Bir adam, uzun zamandır sevgilisi olan kadını, ortak banka hesaplarından fazla para çektiği için vurup öldürüyor. Bir başka kadın ise bakmaktan yorulduğu yaşlı annesini öldürüyor.
Ne yazık ki şiddet işyerlerine de girdi. Haberlerde, çılgına dönmüş çalışanlar koridorda bağırarak rastgele ateş ettiği için, korkudan masalarının altında sinmiş insanları görüyoruz. İşyerlerinde şiddet dolu davranışların var olduğu bir gerçek. Hepimizin bu duruma ve uyarı işaretler duyarlı olması gerekmektedir.
Uyarı İşaretlerini Tanımak
Geçmiş davranışlar, gelecekteki davranışları tahmin etmekte önemli bir rol oynar. İnsanlar, bazen tamamen kişiliklerinin dışında bazı davranışlarda bulunabilirler ancak bu çok sık gerçekleşmez. Geçmişte saldırgan davranışları olanların, gelecekte de böyle davranışlar gösterme olasılıkları, geçmişlerinde şiddete başvurmayanlara göre daha yüksektir.
İşverenler, saldırganlık potansiyelleri ya da başka sorunları olan çalışanlarını, testler aracılığıyla da eleyebilirler, yardımcı olabilir ancak kusursuz değildirler.
Dallas'ta endüstriyel psikolog olarak çalışan Kurt Helm, 20 yılını, işe başvuran adayların kişiliklerini, iş becerilerini ve iş ahlaklarını değerlendirmek için testler geliştirmeye adamıştır. Wall Street Journal'da yayınlanan bir habere göre Helm, adayların saldırganlık, hırsızlık, ilaç kullanımı ve cinsel tacize dair potansiyellerini ölçmeyi hedefleyen bir test geliştirmiştir.
Helm, bu gibi testlerin yararlı olduğunu fakat yüzde yüz kusursuz olmadığını ifade eder.
Hiç kimse saldırganlığı önceden kestirmede başarılı olamaz. Ancak sonradan pişman olmaktansa, bir kişinin saldırganlaşabileceği sinyallerini bugünden fark etmenin önemli olduğunu unutmayın.
Bir kişinin geçmişte saldırgan davranıp davranmadığını bilemeseniz de, saldırganlaşacağını düşündüren davranışlar içine girdiğini görürseniz, tepki vermeme şansınız yoktur. Örneğin, Sinan patronunu öldüreceğini söylüyorsa, bunu duymazlıktan gelip şaka deyip geçemezsiniz.
Her tehdit ve saldırganca davranış ciddiye alınmalıdır. İş arkadaşlarınızın şiddet gösterebileceğine ilişkin bazı ipuçları:
Öfkeli ve düşmanca duygular sergilemek
Saldırı tehdidinde bulunmak
Geçmiş saldırganlık öyküsü
Silah sahibi olmakla övünmek
Kontrolsüz davranışlar
Madde bağımlılığı
Panik atakların eşlik ettiği depresyon
İş arkadaşlarıyla veya yönetimle yakın zamanda sorunlar yaşamak
Ümitsizlik duyguları
Hiçbir unsur tek başına saldırganlığın belirleyicisi değildir. Ancak bu uyarı işaretleri potansiyel olarak saldırganlığa yönelecek davranışlar konusunda kişilerin dikkatini çekebilir.
Şiddetle Başa Çıkmak
Çok üzücü olmasına karşın şiddetin var olduğunu yadsıyamayız. Bunu kimse istemez ama olduğunda ne yapacağınıza ilişkin planınızın olması, tamamen hazırlıksız yakalanmaktan iyidir. Bu planlar diğer kritik durumlar içinde, örneğin bir çalışanın ölümü ya da ciddi bir kazanın olduğu hallerde de işe yarar. Böylesi bir olay gerçekleştiğinde gerilimi azaltmak ve soruşturma süreçlerini başlatmak genellikle en etkili ve faydalı yöntemlerdir.
Gerilimi azaltmak, etkilenen tüm bireylerin bir araya gelerek olaydaki rollerini, konuyla ilgili görüşlerini ve olayın kendi üzerlerindeki etkilerini, resmi olmayan bir yolla paylaşmalarıdır. Çoğu durumda,gerilimi azaltmak yeterlidir.
Soruşturma, genellikle profesyonel olarak eğitimli kişilerce yürütülen ve olaya karışan herkesin detaylarıyla anlatmasının istendiği bir süreçtir.
Eğer işiniz, kriz önleme ve kriz sonrası takibi içeriyorsa, işyerinizde şiddetle ya da diğer travmatik olaylarla başa çıkmak için kriz merkezi veya çalışan danışma programı ile ilişki kurmalısınız.
Nur Meriç
PSK Gelişim ve Aile Danışmanı