Günümüzde ruhsal sorunlar birçoğumuzun ilgisini fazlasıyla çekmektedir. Çünkü başta depresyon olmak üzere, birçok ruhsal bozukluğun görülme sıklığı artmakta ve toplum bu konuda bilgilenmek istemektedir. Bu konuda gelen talepleri değerlendirip psikozdan başlayıp her ay bir ruhsal hastalıktan kısaca bahsetmeye çalışacağım.
Psikoz: Gerçeklikle ilişkinin tamamen kaybolması, normal sosyal işleyişin bozulması ve aşırı kişilik değişmeleriyle tanımlanan ağır bir ruh hastalığıdır. Terim genel anlamda ayrıca zihinsel işleyişin, hastanın günlük yaşamının sıradan beklentilerine cevap verme yetisini büyük ölçüde kaybetmesine yol açacak kadar bozulduğu ruhsal rahatsızlıklar için de kullanılmaktadır.* Ciddiye alınması gereken bir durumdur. Fark edilir edilmez bir uzman psikiyatr gözetiminde tedaviye başlatılmalıdır. Günümüzde hala bu kişileri hacılara hocalara gördürüp boşuna paralar dökenlere çokça rastlanmaktadır.
Psikoz belirtileri şöyle sıralanabilir:
Düşünce bozukluğu:Düşüncelerin belirli bir düzene oturtulamaması, karmaşık bir hale gelmesi bunun sonucu olarak konuşmada bozukluklar, dikkat toplamada sorunlar vb.
Duygu durumunda değişkenlik:Belirli sebepler olmaksızın kişinin duygu durumunda değişiklikler olabilir. Değişkenlik görülebilir. Örneğin, herhangi bir neden olmaksızın kişi çok üzülebileceği gibi yine bir neden yokken çok coşkulu olabilir.
Delüzyonel inançlar:Kişinin gerçekdışı düşünce ve inançlara sahip olması. Bu inançlar çok güçlü ve ısrarcı olabilir.
Halüsinasyonlar:Kişiler gerçekte var olmayan şeyleri görme, koklama, duyma veya koklama gibi duyu bozuklukları görülebilir.
Kişilik değişikliği: Kişinin kişiliğinde ve davranışlarında büyük değişiklikler olması.
Belirtiler bireyden bireye büyük oranda farklılık gösterir. Psikoza giren kişide mantıkla açıklanamayacak birçok durum olanaklı hale gelebilir derinlerden bilinçaltından gerçek dışı veriler bilinç üstüne geçer. Tanrı ya da peygamber olduğuna, beyin dalgalarıyla uzaydaki uyduları yönettiğine inanabilir. Radyo ve televizyondan kendisine yönelik mesajlar geldiğini ya da yakınlarının onu zehirlemeye çalıştıklarını düşünebilir. Bazı durumlarda kişinin konuşması da anlaşılmaz hale gelir. Sanki ruhu yabancı bir güç tarafından ele geçirilmiş gibidir hayalleri gerçek zannetmelerine izin veren bir düşünce sistemine sahiplerdir. Psikozda derinliklerinde neler oluyor bilinmez.
Psikozun nedenleri
Henüz kesin bir neden belirlenebilmiş değil. Ancak, yine de bilinen bazı etkenler var Bunlardan ilki kalıtım. Bazı kişilerde söz konusu duvar daha ince ve dayanıksız. Dolayısıyla, yaşanan olumsuz olayların yarattığı basınç karşısında kolayca yıkılıveriyor. Doğum sırasında oksijensiz kalmanın ve çocukluk döneminde geçirilmiş olan bazı virüs enfeksiyonlarının da bu yönde bir yatkınlık yarattığı ileri sürülüyor Kimi zamansa, bazı bedensel hastalıklar ya da bir zehirlenme veya bir kaza sırasında beyinde meydana gelen zedelenme psikoza yol açabiliyor
Psikoz türleri:
1.Şizofreni: Halk arasında en iyi bilinen psikoz türüdür Genellikle genç yaşlarda başlar Tuhaf düşünceler; hayaller ve kişinin kulağına boşluktan sesler gelmesi sık görülen belirtilerdir
1.Şizofreni:Halk arasında en iyi bilinen psikoz türüdür Genellikle genç yaşlarda başlar Tuhaf düşünceler; hayaller ve kişinin kulağına boşluktan sesler gelmesi sık görülen belirtilerdir
2. Paranoya:Aşırı şüpheciliğin hakim olduğu bir ruhsal bozukluktur. Kişi eşinin kendisini aldattığını ya da yakınlarının onu öldürmeye çalıştıklarını ileri sürebilir. Yaşamını bu gerçek dışı düşüncelere göre düzenlemeye başlar İşi gücü bırakıp bütün gün eşini takip edebilir Gerçek dışı tehlikelerden korunmak için silah taşımaya başlayabilir.
3. Kısa psikoz: Şizofreni ve paranoya genellikle yıllarca, hatta yaşam boyu sürebilen ruhsal bozukluklar. Bazı psikozlar ise aniden başlayıp bir kaç hafta içinde düzelebiliyor. Genellikle, ağır hakarete uğrama, aldatılma, ırzına geçilme, işkence görme gibi yıkıcı bir olaydan sonra gelişen bu tür psikozların seyri şizofreni ve paranoyaya göre çok daha iyidir.
4. Paylaşılmış psikoz:Hasta olan kişinin gerçek dışı inanç ve düşünceleri diğer aile üyeleri tarafından da gerçek olarak kabul edilmeye başlanıyor Örneğin, komşusunun kendisini öldürmek istediğini düşünen şizofreni yaşayan bir hastanın eşi de, aslında hasta olmadığı halde, giderek kocasının fikirlerini benimsemeye başlıyor.
Tedavi Metodları
Tedavi genellikle ilaç tedavisinin yanı sıra psikolojik terapi de içerir İlaç tedavisi antipsikotikleri içerir. Psikolojik terapi psikozun yoğunlaştığı noktalara, arka plana ve bireye göre büyük değişkenlik gösterebilir. Bugün birçok klinikte bilişsel davranışsal terapi psikoz için etkili bir psikolojik tedavi olarak önerilmektedir. Doğrudan birebir terapinin yanı sıra grup terapisi de önerilmektedir.